Glossarju
Dan il-glossarju multilingwi jipprovdi definizzjonijiet faċli biex jinftiehmu għat-termini xjentifiċi ewlenin użati fuq dan is-sit web fid-dominju tal-valutazzjoni tar-riskju. It-termini u d-definizzjonijiet tagħhom huma referenzjati fil-prodotti ta’ komunikazzjoni tagħna bħala noti pop-up biex jispjegaw kunċetti lill-pubbliku mingħajr ebda għarfien speċjalizzat.
L-ortografija bl-Ingliż Standard tintuża dejjem. L-akronimi huma miktuba b’ittra kbira. It-termini huma ppreżentati b’ittra żgħira. L-entrati għandhom jiġu tradotti fl-24 lingwa uffiċjali kollha tal-UE.
Il-glossarju huwa dokument ħaj soġġett għal aġġornamenti regolari. It-termini rilevanti neqsin jistgħu jiġu ssuġġeriti bl-użu tal-formola online Saqsi Mistoqsija.
Dikjarazzjoni ta’ ċaħda ta’ responsabbiltà: Id-definizzjonijiet fil-glossarju huma maħsuba biss biex jgħinu lill-utenti ta’ dan is-sit web jifhmu t-terminoloġija xjentifika. Id-definizzjonijiet jistgħu jvarjaw minn dawk mogħtija fil-leġiżlazzjoni tal-Unjoni Ewropea u fil-Ġurnal tal-EFSA.
B
Mod standard ta’ kif sustanza (eż. vitamini, ormoni jew fertilizzant) tkun affettwat organiżmu jew tessut f’dak l-organiżmu.
Terminu li jiddeskrivi kemm sustanza tidħol fid-demm minn varjetà ta’ rotot, inkluża d-dieta. Dan jista’ jirreferi għall-vitamini, l-addittivi, il-pestiċidi jew il-mediċini.
Terminu użat biex jiddeskrivi l-varjetà ta’ organiżmi ħajjin li jeżistu f’ambjent speċifiku.
Terminu ġeneriku għall-istudji bijoloġiċi li jużaw il-programmazzjoni tal-kompjuter bħala parti mill-metodoloġija tagħhom. Il-bijoinformatika tgħaqqad ix-xjenza tal-kompjuter, l-istatistika, il-matematika u l-inġinerija biex tiġi studjata u pproċessata d-data bijoloġika. Ara wkoll it-Traskrittomika, il-Proteomika u l-Metabolomika.
Qasam tax-xjenza li jgħaqqad l-inġinerija u l-bijoloġija bil-għan li jiġu żviluppati sistemi bijoloġiċi ġodda u karatteristiċi ġodda fiċ-ċelluli ħajjin.
Karatteristika li titkejjel b’mod oġġettiv u tista’ titqies bħala indikatur ta’ proċess bijoloġiku normali, proċess ta’ mard, jew rispons tipiku għal mediċina jew terapija; pereżempju, il-pressjoni tad-demm.
Kejl dirett tal-livell ta’ komposti kimiċi tossiċi preżenti fil-ġisem. Ħafna drabi, dan il-kejl isir bl-użu tad-demm u l-urina.
Id-differenza bejn l-inkorporazzjoni tan-nitroġenu mid-dieta (prinċipalment mill-proteini) u l-ammont ta’ nitroġenu mitluf fl-iskart tal-ġisem (eż. rawt).
Id-doża ta’ riferiment (BMD) hija d-doża minima ta’ sustanza li tipproduċi riskju tas-saħħa ċar u ta’ livell baxx, normalment fil-medda ta’ bidla ta’ 1-10 % f’effett tossiku speċifiku bħall-induzzjoni tal-kanċer.
L-indiċi tal-massa tal-ġisem (BMI) huwa kejl li jesprimi r-relazzjoni bejn il-piż u t-tul ta’ individwu. Il-BMI jiġi kkalkulat billi l-piż f’kilogrammi jiġi diviż bit-tul f’metri kwadrati (jiġifieri tul x tul). Dan jintuża biex jiġi vvalutat jekk il-piż ta’ xi ħadd huwiex xieraq.
Sustanza, użata jew bħala ikel jew bħala mediċina, derivata minn pjanti, fungi, alga jew likeni.