Gluais
Soláthraíonn an ghluais ilteangach seo sainmhínithe atá éasca le tuiscint ar na príomhthéarmaí eolaíocha a úsáidtear ar an suíomh Gréasáin seo san fhearann measúnaithe riosca. Déantar tagairt do théarmaí agus dá sainmhínithe inár dtáirgí cumarsáide mar nótaí aníos chun coincheapa a mhíniú don phobal nach bhfuil aon saineolas acu.
Úsáidtear litriú caighdeánach Béarla tríd síos. Déantar acrainmneacha a chaipitliú. Cuirtear téarmaí i láthair i gcás íochtair. Aistrítear na hiontrálacha go gach ceann de 24 theanga oifigiúla an AE.
Doiciméad beo is ea an ghluais faoi réir nuashonruithe rialta. Is féidir téarmaí ábhartha atá in easnamh a mholadh ar an Foirm iarratais um Cheist a Chur.
Séanadh: Chun cabhrú le húsáideoirí an tsuímh Ghréasáin seo téarmaíocht eolaíoch a thuiscint amháin agus é sin amháin a thugtar sainmhínithe sa ghluais. Féadfaidh na sainmhínithe a bheith difriúil leo siúd a thugtar i reachtaíocht an Aontais Eorpaigh agus in Irisleabhar EFSA.
P
Eipidéim a bhíonn an-fhorleathan tar éis tamaill agus a théann i bhfeidhm ar réigiún, ar mhór-roinn nó ar an domhan ar fad.
Is bealach é leibhéal gníomhaíochta coirp (PAL) chun gníomhaíocht choirp a mheas sa duine trí fhéachaint ar úsáid fuinnimh (calraí) thar 24 uair an chloig i ndáil leis an méid fuinnimh a theastaíonn chun an corp ar a shuaimhneas a chothú.
Orgánach (e.g. baictéar, víreas agus seadán) a d’fhéadfadh a bheith ina chúis le galar.
Bealach chun tarluithe ísle, meánacha agus arda tomhais (e.g. iontógáil vitimín C) a shamhlú tríd an dáileadh iomlán a roinnt ina chéad cuid chomhionanna.
Earraí plaisteacha nua nó ábhair phlaisteacha nua a rinneadh as dramhaíl phlaisteach athchúrsáilte.
Planda ar a gcónaíonn lotnaid nó trína gcothaítear an lotnaid.
Bealach córasach chun líon agus cineál na samplaí atá ag teastáil le haghaidh imscrúdaithe a phleanáil.
Faireachán a dhéanamh ar éifeachtaí táirge nua (e.g. gléasra GM) tar éis é a scaoileadh ar an margadh. D’fhéadfadh sé go nochtfaí leis sin éifeachtaí díobhálacha nár tuaradh sa mheasúnú riosca a rinneadh sular cuireadh ar an margadh é. Seasann sé d’fhaireachán comhshaoil iarmhargaidh.
Úsáidtear táirge cosanta plandaí (PPP) chun fás plandaí inmhianaithe a chosaint, a chaomhnú nó tionchar a imirt air nó chun fás plandaí nó codanna de phlandaí nach bhfuil ag teastáil a scriosadh nó a rialú.
Iontógáil cothaithigh ar dócha go bhfreastalóidh sé ar riachtanais beagnach gach duine sláintiúil i bpobal ar leithligh. Seasann sé d’iontógáil tagartha pobail.
Is oibreáin tógálacha í prióin atá ina bpróitéiní neamhghnácha is féidir a aistriú idir speicis a dhéanann ionsaí ar phróitéiní ceallacha a fhaightear den chuid is mó san inchinn.
Achoimre ar éifeachtaí tocsaineacha substainte áirithe, lena n-áirítear na leibhéil nochta ag a dtarlaíonn na héifeachtaí sin.
Ceann de na modhanna ar a dtugtar ‘omics’: cur chuige maidir le staidéar a dhéanamh ar phróitéiní trína ndéantar anailís ag an am céanna ar an gcomhlánú iomlán próitéiní i sampla ar leith (fíochán, cealla nó sreabhán bitheolaíoch, amhail fuil).
Cineál móilín atá comhdhéanta de shraitheanna casta aimíonaigéad (bloic thógála próitéine).
Próitéin a dhéantar le hoideas ADN ar leith. A úsáidtear de ghnáth chun próitéin a ghintear mar thoradh ar ionramháil ghéiniteach orgánach.