Glosariusz

Poziom aktywności fizycznej (PAL) to sposób szacowania aktywności fizycznej osoby przez porównanie wykorzystania energii (zużycia kalorii) w okresie 24 godzin z ilością energii niezbędnej dla organizmu w spoczynku.

Epidemia o bardzo szerokim zasięgu, obejmująca określony region, kontynent lub cały świat.

Organizm (np. bakteria, wirus czy pasożyt), który może wywołać chorobę.

Sposób wizualizacji występowania niskich, średnich i wysokich wartości mierzonych (np. spożycia witaminy C) przez podział całego rozkładu na sto równych części.

Substancja stosowana do zabijania lub kontrolowania szkodników, w tym organizmów chorobotwórczych i niepożądanych owadów, zwierząt oraz roślin.

Pestycyd ulegający dystrybucji w organizmie docelowym (np. owada, gryzonia czy chwastu) bez utraty skuteczności.

Systematyczny sposób planowania liczby i rodzaju próbek niezbędnych do przeprowadzenia badania.

Monitorowanie efektów nowego produktu (np. zmodyfikowanej genetycznie rośliny) po wprowadzeniu go na rynek. W ten sposób możliwe jest ujawnienie niekorzystnych działań, których nie przewidziano w ocenie ryzyka przed wprowadzeniem na rynek. Skrótowiec oznacza monitoring środowiska po wprowadzeniu organizmu zmodyfikowanego genetycznie na rynek.

Podejście w ocenie ryzyka uwzględniające złożoność sytuacji rzeczywistych.

Sposób zorganizowania oceny toksykologicznej tak, aby zwiększyć jej wydajność i ograniczyć wykorzystanie w tym celu zwierząt. Obejmuje zhierarchizowane (wielopoziomowe) testy, rozpoczynające się od tych wykorzystujących istniejące informacje lub proste metody biologiczne przed przejściem do badań na żywych komórkach, z prowadzeniem badań na żywych zwierzętach tylko w razie potrzeby.

Możliwa do identyfikacji podgrupa populacji, np. niemowlęta.

Ryzyko dla zdrowia ludzi, zwierząt lub roślin wynikające z nowego źródła lub zwiększonej wrażliwości bądź narażenia na istniejące źródło.

Grupa ludzi, zwierząt lub roślin z tego samego gatunku.

Część zdrowej populacji, określona konkretnymi ramami wiekowymi i płcią. Ze względu na szczególny stan fizjologiczny specjalnymi populacjami docelowymi są kobiety w ciąży i karmiące piersią.

Miara zdolności wywierania działania przez substancję chemiczną, opisywana jako związek między zastosowaną dawką a wielkością wynikowego działania.

Sposób szacowania aktywności fizycznej osoby przez porównanie wykorzystania energii (zużycia kalorii) w okresie 24 godzin względem ilości energii niezbędnej dla organizmu w spoczynku.

Niewielka ilość chemikaliów występująca w środkach spożywczych poddanych działaniu pestycydów, toksyn środowiskowych lub podobnych produktów.

Środek ochrony roślin (PPP) jest stosowany do ochrony, podtrzymania lub wywierania wpływu na wzrost pożądanych roślin albo do niszczenia lub kontrolowania wzrostu niepożądanych roślin bądź części roślin.

Miara ewentualności wystąpienia danego skutku lub znalezienia się mierzonej wartości w danym zakresie.

Preparat mlekozastępczy dla niemowląt rozpoczynających karmienie uzupełniające (tj. wprowadzenie pokarmów stałych w wieku około 6 miesięcy).

Spożycie składnika pokarmowego, który prawdopodobnie spełnia potrzeby praktycznie wszystkich zdrowych osób w populacji. Skrótowiec oznacza referencyjne wartości spożycia dla populacji.

Czynnik zakaźny; priony to nieprawidłowe białka, które mogą być przenoszone między gatunkami, atakując białka komórkowe występujące przede wszystkim w mózgu.

Związek chemiczny powstający podczas rozpadu lub rozkładu substancji.

Cząsteczka powstająca z danego związku (np. pestycydu) wskutek metabolizmu, reakcji chemicznych lub procesów środowiskowych.

Podsumowanie działań toksycznych danej substancji z ujęciem poziomów narażenia, przy których działania te występują.

Określony dla populacji poziom, wskazujący zachodzenie istotnej zmiany ryzyka, np. moment, w którym pewna liczba osób uległa narażeniu na substancję chemiczną.

Narzędzie przesiewowe określające zachowawcze limity narażenia w przypadku braku wystarczających danych toksykologicznych dotyczących określonego produktu chemicznego. Jest to bazujące na nauce podejście pozwalające nadawać priorytet chemikaliom o niskim poziomie narażenia, wymagającym zgromadzenia większej liczby danych, w porównaniu z tymi, co do których można przypuszczać, że nie stanowią znacznego zagrożenia dla zdrowia ludzi.

Dawka lub narażenie, poniżej których nie wykrywa się niepożądanych działań.

Ustrukturyzowany program skierowany na udoskonalenie populacji genetycznej roślin lub zwierząt poprzez prowadzenie hodowli w określonym kierunku.

Jedna z metod należących do nauk omicznych. Podejście do badania białek, w którym jednocześnie analizuje się pełny zestaw białek występujących w danej próbce (tkanki, komórek lub płynu biologicznego, np. krwi). 

Termin statystyczny opisujący zakres rozkładu, w którym zgodnie z oczekiwaniami będzie najwięcej danych, np. założenie, że w przypadku 95% osób dorosłych wzrost wyniesie 1,4–1,9 metra.

Wynik o charakterze fizycznym lub chemicznym, który może być określony w badaniu, np. ciśnienie krwi lub stężenie potencjalnej toksyny w organizmie.

Punkt na krzywej zależności odpowiedzi od dawki określonej z danych eksperymentalnych, służący do wyznaczenia bezpiecznego stężenia.